Sinyal Jeneratörü Nedir? (Function generator)

Genel olarak,

Lazım olan sinyali,
istenilen yapıda (sinus, kare, ucgen vs)
istenilen frekansta,
istenilen period oranında,
istenilen seviyede (voltaj ve akım)
istenilen module edilmiş haliyle (am, fm vs) üreten cihaz.

Fonksiyon(Sinyal) jeneratörleri farklı sinyal türlerine ihtiyaç duyulan her alanda kullanılmaktadır ve 150 MHz’e ulaşan frekansları üretme imkanları bulunmaktadır. Fonksiyon jeneratörleri ürettiği sinyal türleri örneğin;
-sinüs sinyali,  
-yeniden kontrol sinyali
-üçgen sinyali olarak değişmektedir.

Çözünürlük ise bu esnada frekans jeneratöründe ayarlanmış olan frekansa göre değişmektedir. Bunların yanı sıra farklı sinyal türleri de seçilebilir.
Sinüs dalgalarının yanı sıra üçgen ve dikdörtgen gerilimleri de oluşturulur ve testere dişi veya darbe şekillerine fonksiyon jeneratörleri tarafından değiştirilebilir.İşlev fonksiyon jeneteratörleri sayesinde her hangi bir sinyal türünün üretimi mümkün olacaktır.   

Fonksiyon jeneratörleri laboratuar ve atölyelerin yanı sıra endüstriyel uygulamalardada çok yönlü kullanım sağlar. Zamansal süreçlerin kontrolü dışında fonksiyon jeneratörleri, aynı zamanda amplifikatörleri kontrol etmek içinde kullanılabilir. Wobble işlevi sayesinde frekans sabit bir aralık ile gerçekleşebilir. Tabii ki, bu tür amplitüd, simetri ve ofset gibi dalga çeşitli parametreleri fonksiyon jeneratörleri ile ayarlanabilir. Laboratuar fonksiyon jeneratörleri yanı sıra mobil fonksiyon jeneratörleri aynı şekilde teknisyenler için fayda göstermektedir. 

Sinyal jeneratörü genellikle alıcıların testinde, amplifikatörlerin testinde ve bu cihazların onarımında kullanılır. Sinyal kaynağı olarak kullanılır. Dalga dedektörü, radyo frekans köprüleri gibi yerlerde kullanılır.

Sinyal Jeneratörünüm Yapısı ve Çalışma Prensibi:

Tipik sinyal jeneratörü beş bölümden meydana gelmektedir:

1- Osilatör Katı

2- Birleştirilmiş Modüleli Sinyal Katı

3- Zayıflatma Katı

4- Sabitlenmiş ve Güç Seviye Katı

5- Çıkış Terminalleri ve Zayıflatma Katı

Şekil 1’de sinyal jeneratörünün blok şeması görülmektedir.

Sinyal jeneratörü laboratuar uygulamalarında sinyal kaynağı olarak kullanılmaktadır. Devrede kullanılan osilatör kararlı bir osilatördür. Örnek olarak Hartley veya eşdeğeri akortlu devre osilatörüdür. Bu osilatörler 200 MHz’in altındaki frekanslar içindir.

Şekil 1- Sinyal Jeneratörünün Blok Şeması

Üç çeşit modülasyon vardır; kare dalga, sinüs dalga ve üçgen dalga palsleridir. Kare dalga modülasyonu yerine mikrodalga sinyal jeneratörlerinde kullanılır. Zayıflatıcı çıkışındaki, genlik modülasyonudur. Bu katın çıkışında kazancı arttırılmış modüleli sinyal elde edilir.

Osilatör devresinin yükseltici devresi, iki bölümlü diferansiyel yükseltecinden ve bir DC yükseltici devresi kullanan çıkış bölümünden oluşur. İlk bölüm FET’li yüksek giriş empedans devresi, diğer bölüm ise geniş bandlı yüksek frekansı sağlayan PNP transistörlü yükseltici tip devredir. Osilatörden gelen sinyaller şekillendirilerek gerekli yükselme ve düşme karakteristiği sağlanır. Çıkış zayıflatıcı devre 0 dB’den itibaren 10 dB’lik adımlarla zayıflatma işlemi yapar. Güç kaynağı devresi AC 110 V / 220 V ile beslenmiştir.

Sinyal Jeneratörünün Kullanılması:

Sinyal Jeneratöründeki tuşlar ve fonksiyonları:

1. Frekans Displayi: 8 dijitli bir likit kristal ekrandır. Frekans değerlerinin azalıp artmasını gösterir. Maksimum Megahertz’e kadar gösterebilir. Aynı zamanda cihazın açık olup olmadığını hata vererek gösterir. Tuşların test edilmesinde de bu ekrandan yaralanılır.

2. Genlik Displayi: 3 ½ dijitli likit kristal ekrandır. RF çıkış seviyesini veya genlik değişmelerini göstermektedir. Ardışık sayıcıların akım displayi olarak kullanılır. Tuşların test işleminde kullanılır. Dedekte edilmiş ters gücü gösterir.

3. RF Çıkış Soketi: N kanallı soket AC çıkış sağlamaktadır. Çıkış empedansı 50 W’dur. Çıkış frekans aralığı 100 KHz – 990 MHz’dir. Çıkış zayıflaması +13 dB’den –127 dB’ye kadardır.

4. RF OFF / ON Anahtarı: İki pozisyonlu bu anahtar RF sinyalinin çıkışını kontrol eder. On konumunda RF sinyali çıkışa iletilir. OFF konumunda ise RF sinyalinin çıkışını keser.

5. Bilgi Giriş Tuşları: Frekans, genlik değerlerinin seçildiği tuş takımlarıdır (Örnek: 1KHz, 10 KHz,…..)

6. Değer Arttırma Anahtarı: Frekans ve genlik arttırmamızı sağlayan kalibrasyon tuşlarıdır.

7. Modülasyon Tuşları: İstediğimiz modülasyonu seçmemizi sağlar: kare, sinüsoidal veya üçgen modülasyon. Ayrıca LEVEL, WIDE gibi tuşlar istediğimiz sinyali elde etmemizi sağlayan hassas ayarları yapabiliriz.

8. Modülasyon Giriş/Çıkış Soketi: BNC soketi harici modülasyon sinyali (1 Vpk) veya DC seviye (1 VDC). İç modülasyon sinyali dahili ses osilatör katından üretilmektedir. 400 Hz veya 1 KHz modülasyon sinyali üretir. Çıkış empedansı 600 W’dur.

Sinyal Jeneratöründe Taşıyıcı Fonksiyon Seçimi:

Bunun için fonksiyon, bilgi ve birim bölümlerindeki tuşların kullanılması gerekir. Taşıyıcı frekans tuşuna basılarak fonksiyon seçimi yapılır. Daha sonra istediğimiz modülasyon değerine sahip tuş kullanılarak taşıyıcı frekansının değeri girilir. Taşıyıcı frekansın genliği ise LEVEL ve WIDE tuşlarıyla ayarlanır.

Kaynak:http://www.pce-cihazlari.com.tr/oelcuem-teknolojisi/oelcuem-cihazlari/fonksiyon-jeneratoerleri.htm
http://www.diyot.net/sinyal.html 
http://www.radyoamatorleri.com/sinyal-jenaratoru-nedir-ne-amacla-kullanilir-t2906.0.html